Thận ứ nước là tình trạng bệnh lý khá phổ biến hiện nay, gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong y học cổ truyền, nhiều loại cây thuốc nam đã được sử dụng từ lâu đời để điều trị các bệnh lý về thận, trong đó có thận ứ nước. Bài viết này, Lương y Nguyễn Thị Thái sẽ giới thiệu với bạn những loại cây thuốc nam trị bệnh thận ứ nước hiệu quả và cách thức sử dụng chúng một cách khoa học.
I. Tổng quan về bệnh thận ứ nước
Thận ứ nước (hay còn gọi là thuỷ thận) là tình trạng nước tiểu bị ứ đọng trong thận, thường do có sự tắc nghẽn đường tiết niệu. Theo y học cổ truyền, đây là tình trạng “thủy thấp ứ trệ” tại vùng thận, làm suy giảm chức năng bài tiết.
Nguyên nhân phổ biến gây thận ứ nước bao gồm sỏi thận, sỏi niệu quản, hẹp niệu quản bẩm sinh, u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới, hoặc khối u chèn ép đường tiết niệu. Khi mắc bệnh, người bệnh thường có các triệu chứng như đau âm ỉ vùng thắt lưng, tiểu khó, tiểu rắt, tiểu buốt, nước tiểu có màu đục hoặc lẫn máu.
Thận ứ nước được chia thành nhiều độ khác nhau.
- Độ 1 là giai đoạn nhẹ với sự giãn nhẹ của bể thận.
- Độ 2 có sự giãn rõ rệt của bể thận và đài thận.
- Ở giai đoạn nặng hơn (độ 3 và 4), có sự giãn mạnh của hệ thống đài bể thận kèm theo teo mỏng nhu mô thận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thận.
II. Phác đồ điều trị thận ứ nước theo từng giai đoạn
Sau khi được chẩn đoán mắc thận ứ nước, việc điều trị cần được tiến hành theo phác đồ cụ thể, phù hợp với mức độ bệnh lý của từng giai đoạn. Mỗi giai đoạn sẽ có hướng can thiệp khác nhau – từ theo dõi, điều chỉnh lối sống đến điều trị nội khoa hoặc can thiệp ngoại khoa.
Ngoài điều trị Tây y, một số cây thuốc Nam có thể hỗ trợ làm giảm triệu chứng và cải thiện chức năng thận. Dưới đây là một số cây thuốc Nam thường dùng hỗ trợ trị bệnh thận ứ nước. Dưới đây là một số bài thuốc nam trị bệnh thận ứ nước được áp dụng phổ biến hiện nay, phân theo từng mức độ tiến triển của bệnh.
1. Bài thuốc nam trị bệnh thận ứ nước độ 1
Đối với thận ứ nước độ 1, mục tiêu điều trị chính là giảm ứ đọng nước tiểu trong thận, tăng cường khả năng bài tiết và phòng ngừa tiến triển của bệnh. Ở giai đoạn này, việc sử dụng các bài thuốc nam đơn giản thường mang lại hiệu quả tốt.
- Bài thuốc 1: Rễ cỏ tranh 30g, râu ngô 15g, kim tiền thảo 20g. Sắc với 1 lít nước còn 400ml, chia 2 lần uống trong ngày, liên tục trong 4 tuần.
- Bài thuốc 2: Diệp hạ châu 20g, rễ cỏ tranh 20g, mã đề 15g. Sắc uống hàng ngày trong 3-4 tuần.
Ngoài sử dụng thuốc, người bệnh cần uống nhiều nước (2-3 lít/ngày), hạn chế ăn mặn, tránh các thực phẩm cay nóng và thực hiện chế độ nghỉ ngơi hợp lý.
2. Bài thuốc nam trị bệnh thận ứ nước độ 2
Với thận ứ nước độ 2, tình trạng giãn đài bể thận đã rõ rệt hơn, nên phác đồ điều trị cần phức tạp và kết hợp nhiều vị thuốc có tác dụng mạnh hơn.
- Bài thuốc 3: Kim tiền thảo 30g, rễ cỏ tranh 30g, râu ngô 20g, diệp hạ châu 20g, hoài sơn 15g. Sắc uống hàng ngày, chia 2 lần, trong 6-8 tuần.
- Bài thuốc 4: Bạch mao căn 30g, kim tiền thảo 30g, diệp hạ châu 20g, đan sâm 15g, ích mẫu 15g. Sắc uống hàng ngày trong 8 tuần.
Lưu ý: Đối với thận ứ nước độ 2, ngoài điều trị bằng thuốc nam, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa, kết hợp với y học hiện đại để đánh giá mức độ tổn thương thận và hiệu quả điều trị.
III. Cây thuốc nam trị bệnh thận ứ nước hiệu quả
Bên cạnh phác đồ điều trị của y học hiện đại, nhiều người lựa chọn kết hợp thêm các cây thuốc Nam có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt và hỗ trợ chức năng thận để cải thiện tình trạng thận ứ nước. Tuy không thể thay thế hoàn toàn thuốc điều trị, nhưng một số loại dược liệu tự nhiên dưới đây đã được sử dụng phổ biến trong dân gian và y học cổ truyền, mang lại hiệu quả hỗ trợ tích cực nếu dùng đúng cách. Dưới đây là tổng hợp một số loại cây thuốc nam trị bệnh thận ứ nước được dân gian tin dùng:
#1 Rễ cỏ tranh
Rễ cỏ tranh (Rhizoma Imperatae) có vị ngọt, tính mát, được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền để thanh nhiệt, lợi tiểu và cầm máu. Với tính năng lợi tiểu mạnh, rễ cỏ tranh giúp tăng cường bài tiết nước tiểu, từ đó giảm áp lực trong đường tiết niệu và hỗ trợ điều trị thận ứ nước hiệu quả.

Cách dùng:
- Người bệnh thận ứ nước độ 1 có thể sử dụng 20-30g rễ cỏ tranh phơi khô, sắc với 1 lít nước còn khoảng 400ml, chia uống trong ngày.
- Đối với thận ứ nước độ 2, có thể kết hợp rễ cỏ tranh với các vị thuốc khác như kim tiền thảo, mã đề để tăng hiệu quả điều trị.
Ngoài ra, rễ cỏ tranh còn có tác dụng hạ sốt, giảm viêm, rất phù hợp cho người bệnh thận ứ nước kèm theo nhiễm trùng đường tiết niệu. Tuy nhiên, người bị huyết áp thấp hoặc tiêu chảy nên thận trọng khi sử dụng.
#2 Kim tiền thảo
Kim tiền thảo (Herba Desmodii Styracifolii) là một trong những vị thuốc quý trong điều trị các bệnh lý về thận và đường tiết niệu. Với tính mát, vị đắng nhẹ, kim tiền thảo có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, thông lâm và tán kết.
Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh kim tiền thảo có khả năng kháng viêm, kháng khuẩn và tăng cường lưu thông máu đến thận. Đặc biệt, kim tiền thảo còn có khả năng ức chế sự hình thành và phát triển của sỏi thận – một trong những nguyên nhân phổ biến gây thận ứ nước.

Cách sử dụng kim tiền thảo để điều trị thận ứ nước:
- Dùng 30-40g kim tiền thảo khô, sắc với 1 lít nước, sắc còn 400ml, chia 2 lần uống trong ngày.
- Có thể kết hợp với rễ cỏ tranh và râu ngô để tăng hiệu quả lợi tiểu.
#3 Râu ngô
Râu ngô (Stigma Maydis) là phần chỉ nhụy của bắp ngô, có vị ngọt nhạt, tính bình, tác dụng lợi tiểu rất tốt. Trong y học cổ truyền, râu ngô được sử dụng để điều trị các bệnh lý về đường tiết niệu như viêm thận, sỏi thận, thận ứ nước.
Râu ngô chứa các hợp chất flavonoid, saponin và nhiều khoáng chất có tác dụng lợi tiểu, giảm viêm và chống oxy hóa. Khi sử dụng, râu ngô giúp tăng lượng nước tiểu, giảm áp lực trong đường tiết niệu, từ đó giúp cải thiện tình trạng thận ứ nước.

Cách dùng:
- Người bệnh có thể dùng 15-20g râu ngô khô, pha trà uống hàng ngày. Hoặc sắc với 500ml nước còn 200ml, uống trong ngày.
- Đối với bệnh nhân thận ứ nước độ 2, nên kết hợp râu ngô với kim tiền thảo và rễ cỏ tranh để tăng hiệu quả điều trị.
#4 Diệp hạ châu
Diệp hạ châu (Herba Phyllanthi Urinariae) có vị đắng, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, giải độc. Trong y học cổ truyền, diệp hạ châu được sử dụng rộng rãi để điều trị các bệnh về gan và thận.

Đối với thận ứ nước, diệp hạ châu có tác dụng lợi tiểu, kháng viêm và bảo vệ chức năng thận. Các nghiên cứu hiện đại cho thấy diệp hạ châu có khả năng ức chế quá trình viêm và xơ hóa thận, từ đó giúp bảo vệ cấu trúc và chức năng của thận.
Cách dùng:
- Liều dùng thông thường là 15-30g diệp hạ châu khô, sắc với nước uống.
- Có thể kết hợp với các vị thuốc khác như kim tiền thảo, rễ cỏ tranh để tăng hiệu quả điều trị thận ứ nước.
Tham khảo: Mách bạn 5 bài thuốc dân gian chữa u mỡ theo Đông y
IV. So sánh hiệu quả các phương pháp điều trị thận ứ nước
| Tiêu chí | Thuốc Nam (Y học cổ truyền) | Y học hiện đại |
| Tác dụng | Thanh nhiệt, lợi tiểu, kháng viêm, hỗ trợ phục hồi chức năng thận | Điều trị nguyên nhân trực tiếp: nhiễm trùng, tắc nghẽn, sỏi… |
| Hiệu quả | Hiệu quả chậm, cần sử dụng đều đặn trong thời gian dài | Tác dụng nhanh chóng, đặc biệt với thuốc kháng sinh hoặc can thiệp ngoại khoa |
| Tác dụng phụ | Ít, an toàn nếu dùng đúng liều và đúng cách | Có thể gây tác dụng phụ như đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa, biến chứng sau mổ |
| Khả năng sử dụng lâu dài | Có thể dùng kéo dài để hỗ trợ duy trì chức năng thận và phòng tái phát | Hạn chế dùng lâu dài, đặc biệt là thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau mạnh |
| Phương pháp điều trị | Dùng thảo dược như rễ cỏ tranh, kim tiền thảo, râu ngô, diệp hạ châu | Dùng thuốc Tây, đặt ống thông, mổ nội soi, phẫu thuật mở nếu cần |
| Chi phí | Thấp, phù hợp sử dụng lâu dài | Cao hơn, nhất là với phẫu thuật hoặc thủ thuật chuyên sâu |
| Khuyến nghị điều trị theo cấp độ | Độ 1: Ưu tiên thuốc Nam kết hợp sinh hoạt lành mạnh
Độ 2+: Kết hợp Đông – Tây y để tối ưu |
Độ 1: Có thể theo dõi Độ 2 trở lên: Cần can thiệp chuyên khoa |
V. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng cây thuốc Nam trị bệnh thận ứ nước
Mặc dù cây thuốc Nam từ lâu đã được dân gian sử dụng để hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý, trong đó có bệnh thận ứ nước, nhưng không phải ai cũng biết cách dùng sao cho đúng và an toàn. Đặc biệt, khi điều trị liên quan đến thận – một cơ quan dễ bị tổn thương – thì mọi sự chủ quan đều có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là những lưu ý quan trọng mà người bệnh cần ghi nhớ khi sử dụng cây thuốc Nam hỗ trợ điều trị thận ứ nước:
1. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng
Dù cây thuốc Nam được xem là “lành tính”, song với người bị bệnh thận – đặc biệt là thận ứ nước, cần tuyệt đối tránh tự ý sử dụng. Việc dùng sai liều lượng hoặc kết hợp sai có thể gây hại đến chức năng thận.
2. Không tự ý phối hợp nhiều loại cây thuốc
Nhiều người có thói quen kết hợp nhiều cây thuốc với nhau để “tăng hiệu quả”, tuy nhiên điều này có thể gây phản ứng chéo, ảnh hưởng tiêu hóa hoặc độc tính tích tụ. Hãy dùng đúng từng loại, đúng liều lượng.
3. Không dùng cây thuốc Nam thay thế hoàn toàn thuốc Tây
Cây thuốc Nam chỉ nên dùng như một biện pháp hỗ trợ, không có khả năng điều trị triệt để thận ứ nước. Việc ngưng dùng thuốc Tây hoặc trì hoãn điều trị theo chỉ định y khoa có thể dẫn tới biến chứng nguy hiểm như suy thận, nhiễm trùng thận.
4. Cẩn trọng với nguồn gốc dược liệu
Hiện nay, thị trường cây thuốc Nam trôi nổi, không đảm bảo chất lượng. Người bệnh nên chọn mua tại các nhà thuốc y học cổ truyền uy tín, có kiểm định rõ ràng.
5. Theo dõi triệu chứng sát sao trong quá trình sử dụng
Trong quá trình sử dụng cây thuốc Nam, nếu có biểu hiện bất thường như đau vùng lưng, tiểu ít, buồn nôn, sốt cao… cần ngưng ngay và đến bệnh viện kiểm tra. Đây có thể là dấu hiệu thận ứ nước diễn tiến nặng hơn.
🛍️ Tham khảo: CAO VÔ SINH HIẾM MUỘN NAM – HỖ TRỢ TĂNG CHẤT LƯỢNG TINH TRÙNG
VI. Các câu hỏi thường gặp về điều trị thận ứ nước bằng thuốc nam
1. Thuốc nam có thể chữa khỏi hoàn toàn thận ứ nước không?
Đối với thận ứ nước độ 1 nhẹ, thuốc nam có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng bệnh, thậm chí khỏi hoàn toàn nếu kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý. Tuy nhiên, với thận ứ nước độ 2 trở lên, thuốc nam chỉ nên được sử dụng như một phương pháp hỗ trợ kết hợp với điều trị y học hiện đại.
2. Thời gian điều trị thận ứ nước bằng thuốc nam là bao lâu?
Thời gian điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Thông thường, với thận ứ nước độ 1, cần điều trị liên tục trong 4-6 tuần. Đối với độ 2, thời gian điều trị có thể kéo dài 8-12 tuần. Sau đó, người bệnh nên được tái khám để đánh giá hiệu quả điều trị.
3. Có thể phòng ngừa thận ứ nước bằng cách nào?
Để phòng ngừa thận ứ nước, cần thực hiện các biện pháp sau: Uống đủ nước (2-3 lít/ngày), hạn chế ăn mặn và thực phẩm giàu purin, tránh nhịn tiểu kéo dài, điều trị kịp thời các bệnh lý tiết niệu như sỏi thận, viêm đường tiết niệu. Ngoài ra, có thể sử dụng trà râu ngô hoặc rễ cỏ tranh định kỳ để hỗ trợ chức năng thận.
🛍️ SẢN PHẨM: CÁC BÀI THUỐC NAM GIA TRUYỀN NHÀ THUỐC NAM LƯƠNG Y NGUYỄN THỊ THÁI:
- Cao Dưỡng Tâm Định Thần
- Cao Điều Hòa Kinh Nguyệt
- Cao Hỗ trợ Điều Trị Tiểu Đường
- Cao Nội Tiết Tố Nữ, Đẹp da
- Cao Mất Ngủ, Rối Loạn Tiền Đình
- Cao Điều Trị Hen Suyễn
- Cao Điều Trị bệnh Xương Khớp
- Cao Hỗ Trợ Tiền Liệt Tuyến
Kết luận
Tổng kết lại, việc sử dụng cây thuốc nam trị bệnh thận ứ nước là một hướng đi an toàn, tự nhiên và được nhiều người tin tưởng. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc có chuyên môn trước khi áp dụng. Kết hợp giữa phương pháp y học hiện đại và bài thuốc dân gian từ cây thuốc nam trị bệnh thận ứ nước có thể mang lại kết quả tích cực, giúp cải thiện chức năng thận và nâng cao chất lượng cuộc sống.
➡️ Xem thêm:
- Chữa ung thư thực quản bằng thuốc Nam: Những bài thuốc hiệu quả và an toàn
- 7 Cây thuốc nam tốt cho tim mạch: Trái tim khỏe mạnh nhờ thảo dược

