Bệnh chàm (eczema) là một trong những bệnh da liễu phổ biến, gây ngứa ngáy, khó chịu và ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ cũng như chất lượng cuộc sống của người mắc. Bên cạnh các phương pháp điều trị bằng Tây y, nhiều người hiện nay tìm đến thuốc Nam như một giải pháp an toàn, lành tính và có thể áp dụng lâu dài. Nhờ sử dụng thảo dược thiên nhiên, phương pháp này không chỉ giúp làm giảm triệu chứng ngứa, viêm đỏ mà còn hỗ trợ phục hồi da, hạn chế tái phát. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách trị bệnh chàm bằng thuốc Nam, những bài thuốc dân gian hiệu quả và lưu ý khi áp dụng.
Bài viết này, Lương y Nguyễn Thị Thái Hà Giang chia sẻ những phương pháp trị bệnh chàm bằng thuốc nam hiệu quả và an toàn.
1. Giới thiệu tổng quan về bệnh chàm
Bệnh chàm là gì? Những triệu chứng điển hình bạn cần biết
Bệnh chàm, hay còn gọi là eczema, là một dạng viêm da mãn tính thường xuyên tái phát, gây ra những vùng da đỏ, ngứa, khô và có thể tiết dịch. Đây không chỉ là vấn đề về thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Các triệu chứng điển hình của bệnh chàm bao gồm:
- Da đỏ, sưng tấy tại các vùng bị ảnh hưởng
- Ngứa dữ dội, đặc biệt vào ban đêm
- Da khô, nứt nẻ hoặc có vảy
- Xuất hiện các mụn nước nhỏ có thể vỡ và tiết dịch
- Da dày lên và sần sùi do gãi nhiều
- Các vùng da sậm màu hơn sau khi viêm hết
Bệnh chàm thường xuất hiện ở các khu vực như khuỷu tay, đầu gối, cổ tay, mắt cá chân và ở trẻ em thường gặp trên mặt và da đầu. Điều đáng lo ngại là bệnh có thể tái phát nhiều lần và khó điều trị dứt điểm bằng các phương pháp thông thường.
Tại sao nhiều người lựa chọn thuốc Nam điều trị chàm?
Xu hướng quay về với thuốc Nam trong điều trị bệnh chàm đang gia tăng mạnh mẽ vì những lý do thuyết phục sau:
- An toàn cho sức khỏe: Thuốc Nam sử dụng các thành phần tự nhiên, ít gây tác dụng phụ so với thuốc Tây y, đặc biệt phù hợp với trẻ em và phụ nữ có thai.
- Điều trị căn nguyên: Thay vì chỉ kiểm soát triệu chứng, thuốc Nam tác động đến nguyên nhân gốc rễ của bệnh, giúp cân bằng lại cơ thể từ bên trong.
- Chi phí hợp lý: So với việc sử dụng thuốc Tây y lâu dài, thuốc Nam có chi phí thấp hơn và dễ tiếp cận.
- Kinh nghiệm truyền thống: Với hàng nghìn năm được sử dụng và truyền lại qua các thế hệ, thuốc Nam đã chứng minh được hiệu quả trong thực tế.
Lợi ích của phương pháp thuốc Nam trong trị chàm
Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh rằng nhiều dược liệu trong thuốc Nam chứa các hoạt chất có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn và tái tạo da mạnh mẽ. Ví dụ, lá trầu không chứa chavicol có khả năng kháng khuẩn tuyệt vời, trong khi rau má chứa saponin giúp tái tạo và làm lành vết thương.
Điểm mạnh của thuốc Nam là khả năng điều hòa hệ miễn dịch, giảm phản ứng viêm mà không ức chế quá mức như một số thuốc Tây y. Điều này giúp cơ thể duy trì được khả năng tự vệ tự nhiên trong khi vẫn kiểm soát được các triệu chứng của bệnh chàm.
2. Phân loại và đánh giá mức độ bệnh chàm
Các thể phổ biến của bệnh chàm
Để điều trị hiệu quả bằng thuốc Nam, việc phân loại đúng thể bệnh chàm là vô cùng quan trọng. Mỗi thể bệnh có đặc điểm riêng và cần phương pháp tiếp cận khác nhau.
- Chàm cấp tính: Xuất hiện đột ngột với các triệu chứng nặng như da đỏ, sưng, có mụn nước và tiết dịch nhiều. Thể này thường gặp ở người lớn khi tiếp xúc với chất gây dị ứng.
- Chàm bán cấp: Giai đoạn trung gian với da vẫn đỏ nhưng ít tiết dịch hơn, bắt đầu xuất hiện vảy và ngứa dữ dội.
- Chàm mãn tính: Da dày lên, sần sùi, có màu sẫm hơn bình thường do gãi lâu ngày. Thường gặp ở những người mắc bệnh từ lâu không được điều trị đúng cách.
- Chàm atopic: Thường có yếu tố di truyền, hay gặp ở trẻ em và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.
- Chàm tiếp xúc: Do tiếp xúc với các chất gây kích ứng hoặc dị ứng như hóa chất, kim loại, mỹ phẩm.
Khi nào nên dùng thuốc Nam và khi nào cần can thiệp khác?
Thuốc Nam phù hợp nhất với các trường hợp sau:
- Mức độ nhẹ đến trung bình: Khi da chỉ đỏ, ngứa mà chưa có dấu hiệu nhiễm khuẩn thứ phát.
- Chàm mãn tính: Đặc biệt hiệu quả với những ca bệnh kéo dài, tái phát nhiều lần.
- Muốn tránh tác dụng phụ: Phù hợp với trẻ em, phụ nữ có thai hoặc người có cơ địa nhạy cảm với thuốc Tây.
- Giai đoạn duy trì: Sau khi đã kiểm soát được triệu chứng cấp tính, thuốc Nam giúp duy trì hiệu quả lâu dài.
Tuy nhiên, cần can thiệp y học hiện đại khi:
- Có dấu hiệu nhiễm khuẩn thứ phát (mủ, sốt, hạch to)
- Bệnh tiến triển nặng, lan rộng nhanh chóng
- Không đáp ứng với điều trị thuốc Nam sau 2-3 tuần
Đối tượng phù hợp và không phù hợp áp dụng thuốc Nam
Đối tượng nên ưu tiên sử dụng thuốc Nam:
- Trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên
- Phụ nữ có thai và cho con bú
- Người cao tuổi có nhiều bệnh nền
- Bệnh nhân muốn điều trị lâu dài mà ít tác dụng phụ
Đối tượng cần thận trọng:
- Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi
- Người có tiền sử dị ứng với thực vật
- Bệnh nhân đang sử dụng nhiều loại thuốc khác
- Những ca bệnh có biến chứng nghiêm trọng
➡️ Đọc thêm: Cây thuốc nam chữa bệnh rối loạn tiêu hóa – Phương pháp hiệu quả từ tự nhiên
3. Tổng hợp các bài thuốc nam chủ lực trị bệnh chàm
Khám pháp các cây thuốc nam chữa bệnh tràm hiệu quả
Dựa trên kinh nghiệm lâm sàng tại Nhà Thuốc Nam Gia Truyền Lương Y Nguyễn Thị Thái và các nghiên cứu khoa học, chúng tôi xin giới thiệu 10 loại dược liệu có hiệu quả tốt nhất trong điều trị bệnh chàm:
Lá trầu không (Piper betle)
Thành phần hoạt tính: Chứa tinh dầu giàu chavicol, eugenol, và các hợp chất phenolic có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm, chống viêm mạnh.
Tác dụng với bệnh chàm: Đặc biệt hiệu quả với chàm thể ướt (có tiết dịch) nhờ khả năng làm khô vết thương, tiêu viêm và ngăn ngừa nhiễm trùng. Ngoài ra, tinh dầu trong lá trầu còn giúp làm sạch da, giảm mùi hôi và sát khuẩn nhẹ.
Cách dùng phổ biến: Đun nước lá trầu để ngâm hoặc tắm vùng da bị chàm. Có thể giã nát lá và đắp trực tiếp nếu không bị trầy xước sâu.
Rau má (Centella asiatica)
Thành phần hoạt tính: Giàu saponin (asiaticoside, madecassoside), vitamin C, flavonoid – những hoạt chất nổi tiếng trong việc làm lành da và chống oxy hóa.
Tác dụng với bệnh chàm: Thúc đẩy quá trình tái tạo da, liền sẹo, giúp da phục hồi sau tổn thương do gãi hay bong tróc lâu ngày. Phù hợp với chàm mãn tính, nơi vùng da thường bị dày sừng và nứt nẻ.
Cách dùng: Uống nước ép rau má hoặc sử dụng chiết xuất rau má trong các loại kem bôi phục hồi da.
Lá sen (Nelumbo nucifera)
Tính chất dược lý: Có vị đắng, tính mát, chứa tanin, flavonoid, giúp giải độc, thanh nhiệt, chống viêm.
Tác dụng với bệnh chàm: Đặc biệt hiệu quả với chàm cấp tính có biểu hiện nóng rát, ngứa ngáy, da mẩn đỏ do nhiệt độc. Lá sen giúp làm mát cơ thể từ bên trong, hỗ trợ ổn định cơ địa.
Cách dùng: Sắc nước lá sen uống, hoặc nấu nước tắm kết hợp với các thảo dược khác như kinh giới, sài đất.
Lá lốt (Piper sarmentosum)
Hoạt chất: Có chứa alkaloid, tinh dầu, tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, giảm đau tự nhiên.
Tác dụng với bệnh chàm: Thích hợp dùng cho trẻ nhỏ và người có làn da nhạy cảm, nhờ đặc tính dịu nhẹ nhưng vẫn hiệu quả trong việc làm khô vết mẩn đỏ và ngăn nhiễm trùng thứ phát.
Cách dùng: Đun lá lốt lấy nước ngâm, tắm hàng ngày để làm dịu da và giảm ngứa.
Cỏ mần trầu (Eleusine indica)
Công dụng y học: Có khả năng giải độc, lợi tiểu, chống dị ứng, làm mát gan, thường được sử dụng trong các bài thuốc đông y hỗ trợ điều trị bệnh da liễu.
Tác dụng với bệnh chàm: Giúp giảm ngứa, giảm dị ứng, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp chàm do cơ địa dị ứng hoặc gan nóng.
Cách dùng: Sắc nước uống hoặc phối hợp trong bài thuốc thang có tính mát, giải độc.
Lá chanh (Citrus aurantifolia)
Hoạt chất: Giàu vitamin C, flavonoid và tinh dầu, giúp tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa, sát khuẩn.
Tác dụng với bệnh chàm: Làm sạch vùng da bị chàm, hạn chế nhiễm trùng thứ phát và làm khô bề mặt tổn thương. Mùi thơm của lá chanh còn giúp thư giãn, giảm căng thẳng – một yếu tố làm bệnh chàm nặng thêm.
Cách dùng: Đun lá chanh để xông hoặc tắm, kết hợp với muối hạt để tăng hiệu quả sát khuẩn.
Lá bồ công anh (Taraxacum officinale)
Tác dụng dược lý: Có tính thanh nhiệt, giải độc gan, lợi tiểu, thường dùng trong các bài thuốc trị mụn, mẩn ngứa, dị ứng.
Tác dụng với bệnh chàm: Phù hợp với trường hợp chàm do nóng trong, do gan yếu, giúp cơ thể đào thải độc tố và giảm các biểu hiện ngoài da như ngứa, mẩn đỏ, sần sùi.
Cách dùng: Sắc nước uống, kết hợp với các thảo dược thanh nhiệt khác như diệp hạ châu, nhân trần.
Cây tía tô (Perilla frutescens)
Hoạt chất: Chứa perillaldehyde, limonene, có tính chống dị ứng, chống viêm, kháng khuẩn nhẹ.
Tác dụng với bệnh chàm: Giảm ngứa, dị ứng, sưng đỏ – nhất là trong các trường hợp chàm khởi phát do dị ứng thực phẩm hoặc môi trường.
Cách dùng: Tía tô có thể dùng để nấu nước tắm, uống dưới dạng trà hoặc bổ sung vào bữa ăn hàng ngày.
Lá đu đủ (Carica papaya)
Hoạt chất chính: Enzyme papain – có khả năng loại bỏ tế bào chết, làm sạch bề mặt da, hỗ trợ tái tạo mô mới.
Tác dụng với bệnh chàm: Giúp làm sạch vùng da tổn thương, bong lớp vảy, hạn chế tình trạng da dày sừng và tạo điều kiện cho da mới phát triển.
Cách dùng: Giã nát lá đu đủ, đắp lên vùng da chàm trong thời gian ngắn, lưu ý không đắp trên vết thương hở.
Cây diệp hạ châu (Phyllanthus urinaria)
Công dụng chính: Có khả năng giải độc gan, chống viêm gan, tăng cường chức năng gan.
Tác dụng với bệnh chàm: Hỗ trợ điều trị chàm do nội nhiệt, gan yếu, đặc biệt là ở người lớn có dấu hiệu nóng gan, nổi mẩn, da ngứa lan rộng.
Cách dùng: Dùng làm trà uống hàng ngày hoặc phối hợp trong các bài thuốc thanh nhiệt giải độc.
Lưu ý khi sử dụng thảo dược trị chàm:
Mặc dù thuốc Nam được đánh giá là lành tính và an toàn hơn so với nhiều phương pháp khác, nhưng nếu sử dụng không đúng cách, người bệnh vẫn có thể gặp phải những tác dụng phụ hoặc khiến tình trạng chàm trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, khi áp dụng, cần lưu ý một số điểm quan trọng dưới đây.
-
Trước khi dùng bất kỳ loại lá nào, hãy thử trên một vùng da nhỏ để kiểm tra phản ứng, đặc biệt là đối với trẻ em.
-
Tránh áp dụng trên vùng da bị trầy xước, có mủ hoặc đang nhiễm trùng nặng.
-
Kết hợp điều trị bên ngoài (ngâm, tắm, đắp) với điều trị bên trong (uống thảo dược, thanh nhiệt, giải độc gan) để tăng hiệu quả.
-
Nếu tình trạng chàm nặng hoặc kéo dài, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền.
Vì sao các loại thảo dược trên có thể hỗ trợ điều trị bệnh chàm?
Những dược liệu kể trên chứa nhiều nhóm hoạt chất quý, mang lại tác dụng đa chiều đối với làn da và hệ miễn dịch:
-
Flavonoid: chống oxy hóa, giảm viêm và tăng cường miễn dịch; đặc biệt dồi dào trong rau má, lá chanh.
-
Saponin: làm sạch da, thúc đẩy tái tạo tế bào và kháng khuẩn nhẹ; có nhiều trong rau má, cỏ mần trầu.
-
Tinh dầu: kháng khuẩn, chống nấm và tạo lớp màng bảo vệ da; lá trầu không và tía tô là nguồn chứa phong phú.
-
Alkaloid: giảm đau, chống viêm và điều hòa hoạt động của hệ miễn dịch.
-
Tannin: giúp co mạch, kháng khuẩn và làm khô nhanh các vết lở loét.
Sự kết hợp của các hoạt chất này tạo nên tác dụng hiệp đồng: vừa cải thiện triệu chứng bên ngoài, vừa tác động vào nguyên nhân gốc rễ, từ đó hỗ trợ kiểm soát bệnh chàm hiệu quả hơn.
Cách lựa chọn, sơ chế, bảo quản và kiểm tra an toàn dược liệu
Nguyên tắc lựa chọn dược liệu
- Chọn lá tươi, xanh, không úa vàng, không có vết đen.
- Tránh thu hái ở gần đường lớn hoặc khu vực ô nhiễm.
- Ưu tiên dược liệu trồng hữu cơ để giảm nguy cơ tồn dư hóa chất.
- Kiểm tra kỹ, đảm bảo không có sâu bệnh hoặc hóa chất bám trên bề mặt.
Quy trình sơ chế đúng cách
- Rửa sạch dược liệu bằng nước muối loãng để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn.
- Để ráo hoặc sấy khô ở nhiệt độ thấp để giữ nguyên hoạt chất.
- Cắt nhỏ theo kích thước phù hợp với mục đích sử dụng.
- Bảo quản trong túi giấy hoặc hộp kín để hạn chế ẩm mốc.
Cách bảo quản để duy trì hiệu quả
- Dược liệu tươi: Bọc giấy ẩm, cất trong tủ lạnh, dùng trong vòng 3–5 ngày.
- Dược liệu khô: Để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp.
- Kiểm tra định kỳ và loại bỏ ngay những phần bị mốc, biến màu hoặc hư hỏng.
🛍️ CÁC BÀI THUỐC NAM GIA TRUYỀN TỪ NHÀ THUỐC NAM LƯƠNG Y NGUYỄN THỊ THÁI HÀ GIANG:
- Cao Điều trị Đa nang buồng trứng
- Cao Điều Trị Trứng Yếu, Trứng Lép, Trứng Kém
- Cao Điều Trị Lạc Nội Mạc Tử Cung
- Cao Điều Trị Viêm Nhiễm Phụ Khoa
- Cao tiêu độc tán u – Hỗ trợ điều trị U phổi
4. Hướng dẫn sử dụng trị bệnh chàm bằng thuốc nam
Ngâm, rửa, bôi ngoài da
Phương pháp ngâm rửa với nước thuốc:
- Bước 1: Chuẩn bị 50-100g dược liệu tươi hoặc 20-30g dược liệu khô
- Bước 2: Sắc với 1 lít nước, đun sôi 15-20 phút
- Bước 3: Để nguội đến nhiệt độ vừa phải (khoảng 37-40°C)
- Bước 4: Lọc bỏ xác thuốc, chỉ lấy nước trong
- Bước 5: Ngâm vùng da bị bệnh trong 15-20 phút
- Bước 6: Vỗ khô nhẹ nhàng, không cọ xát mạnh
Cách bôi thuốc Nam dạng dầu hoặc cao:
- Làm sạch vùng da bằng nước muối sinh lý
- Thoa một lớp mỏng dầu hoặc cao thuốc
- Massage nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ
- Để yên 30 phút rồi rửa lại bằng nước ấm
- Thực hiện 2-3 lần/ngày, tránh tiếp xúc ánh nắng trực tiếp
Các bài thuốc uống hỗ trợ
Bài thuốc thanh nhiệt giải độc (dành cho chàm cấp tính):
– Rau má: 20g
– Lá sen: 15g
– Cỏ mần trầu: 10g
– Cam thảo: 5g
Sắc với 500ml nước, cô lại còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày sau ăn.
Bài thuốc bổ khí huyết (dành cho chàm mãn tính):
– Đương quy: 12g
– Bạch thược: 10g
– Xuyên khung: 8g
– Rau má: 15g
– Gan Thảo nam: 6g
Sắc theo phương pháp truyền thống, uống 2 lần/ngày, liên tục 4-6 tuần.
Lưu ý về đối tượng sử dụng:
– Trẻ em dưới 12 tuổi: Giảm liều xuống 1/2
– Phụ nữ có thai: Tránh các vị có tính hàn như hoàng bá, khổ sâm
– Người cao tuổi: Bắt đầu với liều thấp, tăng dần theo hiệu quả
Bí quyết phối hợp các vị thuốc Nam để tăng tác dụng, giảm tái phát
Việc phối hợp thuốc Nam đòi hỏi sự am hiểu sâu về tính chất từng loại dược liệu:
Nguyên tắc phối hợp cơ bản:
– Kết hợp thuốc thanh nhiệt với thuốc bổ khí huyết
– Dùng thuốc tính ôn để hóa giải tính hàn của một số vị thuốc
– Thêm các vị dẫn kinh để thuốc tác dụng đúng vị trí
Công thức phối hợp hiệu quả:
Dùng 70% thuốc chính trị (như rau má, trầu không), 20% thuốc hỗ trợ (như cam thảo, bạch thược) và 10% thuốc dẫn kinh (như cam thảo, gừng).
Chu kỳ điều trị khoa học:
– Tuần 1-2: Tập trung làm sạch độc tố, giảm viêm
– Tuần 3-4: Bổ khí huyết, tăng cường miễn dịch
– Tuần 5-6: Duy trì ổn định, ngăn ngừa tái phát
5. Dấu hiệu cải thiện – các chỉ số đánh giá hiệu quả
- Giai đoạn 1 (tuần 1-2): Dấu hiệu cải thiện đầu tiên là giảm ngứa, đặc biệt vào ban đêm. Bệnh nhân ngủ được tốt hơn, bớt gãi. Màu đỏ của da bắt đầu nhạt dần, không xuất hiện thêm tổn thương mới.
- Giai đoạn 2 (tuần 3-4): Da bắt đầu mịn màng trở lại, các vết sần sùi giảm rõ rệt. Tình trạng khô da được cải thiện, không còn bong vảy. Kích thước vùng da bị ảnh hưởng thu nhỏ dần.
- Giai đoạn 3 (tuần 5-8): Da gần như trở về bình thường, chỉ còn một số vết thâm nhẹ. Bệnh nhân có thể tiếp xúc với các yếu tố kích thích nhẹ mà không bị tái phát. Chất lượng cuộc sống được cải thiện đáng kể.
- Giai đoạn duy trì (sau 8 tuần): Cần tiếp tục dùng thuốc nam liều thấp để duy trì kết quả. Theo dõi sát tình trạng da và điều chỉnh chế độ sinh hoạt phù hợp. Tái khám định kỳ 1-3 tháng/lần để đánh giá và điều chỉnh phương án điều trị.
- Phương pháp trị bệnh chàm bằng thuốc nam tuy có hiệu quả chậm hơn thuốc tây nhưng bền vững hơn, ít tái phát và an toàn cho sức khỏe lâu dài. Điều quan trọng là cần có sự kết hợp hài hòa giữa điều trị y học và thay đổi lối sống tích cực.
Kết luận
Với phương pháp điều trị bệnh chàm bằng thuốc Nam, bệnh nhân không chỉ được chữa khỏi triệu chứng bề ngoài mà còn có thể phục hồi hoàn toàn sức khỏe làn da từ gốc rễ. Những bài thuốc Nam gia truyền của Lương y Nguyễn Thị Thái đã giúp hàng nghìn người thoát khỏi nỗi khổ sở vì bệnh chàm, lấy lại sự tự tin và chất lượng cuộc sống. Hãy tin tưởng vào sức mạnh của y học cổ truyền và đến với Nhà Thuốc Nam Gia Truyền Nguyễn Thị Thái để được tư vấn và điều trị một cách an toàn, hiệu quả nhất.
